هوش مصنوعی (AI : Artificial Intelligence) همزمان با پژوهش‌های ترکیبی ظهور کرد. بسیاری از علاقمندان و دنبال‌کنندگان فناوری زنگ‌های هشدار ظهور هوش مصنوعی را به صدا درآوردند.با مطلب دیگری از بخش آموزش ما همراه باشد : استیون هاوکینگ گفت هوش مصنوعی می‌تواند بدترین اختراع تاریخ بشریت باشد. ایلان ماسک هم جملات مشابهی را به زبان آورد: AI خطر عمده‌ای است که وجود تمدن بشر را تهدید می‌کند.
با ظهور هوش مصنوعی بسیاری از مشاغل به‌ویژه کارهای تکراری حذف می‌شوند. بر اساس گزارش مک‌کینزی، پیش‌بینی می‌شود هوش مصنوعی تا سال 2030 جایگزین 75 تا 375 میلیون شغل (3 تا 14 درصد از نیروی کار جهانی) بشود؛ اما این سؤال مطرح می‌شود که نوآوری های حاصل از هوش مصنوعی خلاقیت انسان را تهدید می‌کنند یا خیر. در واقع، فناوری های هوش مصنوعی تاکنون بر روش‌ها و فرآیندهای خلاق تأثیر گذاشته‌اند. برای مثال IBM Watson به کمک هوش مصنوعی پیش‌نمایش یک فیلم علمی تخیلی را برای کمپانی قرن بیستم فاکس تولید کرد، دستورالعمل‌های آشپزی را کشف و اختراع کرد و به کمک این فناوری هزاران تبلیغ هم برای شرکت TOYOTA ساخت.ادگیری ماشین (Machine Learning) شاخه‌ای از هوش مصنوعی است که به مطالعه و ساخت سیستم‌هایی با قابلیت یادگیری از داده‌ها می‌پردازد.
اما بااینکه فناوری‌های هوش مصنوعی قدرت خلاق زیادی دارند، نمی‌توان آن‌ها را جایگزین درجه‌های بالاتر خلاقیت کرد. بررسی اخیر PWC به این واقعیت پرداخته است. به عقیده‌ی اغلب مشتریان و تصمیم‌گیرندگان، کسب‌وکار هوش مصنوعی می‌تواند فرآیندهای خلاقانه‌ی ذیل را انجام دهد :
- ساخت بیلبورد 100 آهنگ برتر
- ساخت بخشی از یک اثر هنری با ارزش بیش از 100,000 دلار
- نوشتن فیلم‌نامه‌ی سریال‌های تلویزیونی پرطرفدار
با‌این حال، امید مشتریان و تصمیم‌گیرندگان کسب و کار به هوش مصنوعی برای ساخت آثار برتر و برنده‌ی جایزه کمتر است. برای مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نویسنده‌ی پرفروش Newyork Times
- نوشتن فیلم برنده‌ی اسکار
- بردن جایزه‌ی روزنامه‌نگاری Pulitzer Prize
در حال حاضر، خلاقیت بالاترین مرتبه‌ی استعداد منحصربه‌فرد انسان است؛ بنابراین هوش مصنوعی نه تنها مشاغل خلاق را تهدید نمی‌کند بلکه می‌تواند به آن‌ها کمک کند.
تشویق کردن به خلاقیت
وقتی بحث هوش ناب مطرح می‌شود، هوش مصنوعی می‌تواند در نقش متعادل‌کننده ظاهر شود. برای دسترسی، تجزیه‌وتحلیل حجم زیادی از داده‌ها دیگر نیازی به مدرک دانشگاهی سطح بالا نیست. مزیت رقابتی که درگذشته با درجات بالای IQ رابطه‌ی مستقیم داشت امروزه با ظهور AI اهمیت خود را ازدست‌داده است و در آینده هوش مصنوعی بازیکن اصلی ذهن خواهد بود.
با پیشرفت فزاینده‌ی عصر هوش مصنوعی، خلاقیت قدرت بیشتری پیدا می‌کند. بر اساس گزارش PWC، ظهور هوش مصنوعی تحول جدیدی را از تولید ارزشی به وجود آورد که بیشتر متمرکز بر ویژگی‌های ذاتی انسان مثل تفکر و خلاقیت و حل مسئله است.
ارزش به خلاقیت وابسته است، برای اینکه انسان توسط هوش مصنوعی کنار نرود، باید از رفتار خلاق خود استفاده کند و به این صورت محیط کار پذیرای ارزش خلاق خواهد شد. با افزایش انگیزه و پاداش خلاقیت، تلاش انسان برای بهبود افکار و قوه‌ی تخیل افزایش می‌یابد. بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده، خلاقیت اکتسابی است و رسیدن به سطوح بالای خلاقیت به‌مرور زمان امکان‌پذیر است.
ساخت محیطی برای بهینه‌سازی خروجی خلاق
یکی از بدترین دشمنان خلاقیت، خود انسان است. با ایجاد اختلال در ظرفیت ادراک (میزان اطلاعات موجود در حافظه‌ی کاری) ذائقه‌ی خلاق هم مختل می‌شود. بر اساس بررسی مجله‌ی علوم روانشناسی، افراد با بالاترین ظرفیت ادراک کمترین خلاقیت را دارند، درحالی‌که افراد با کمترین ظرفیت ادراک، خلاق‌ترین افراد هستند. وقتی ذهن درگیر استرس باشد، احتمال نوآوری کاهش پیدا می‌کند. خلاقیت را نمی‌توان به اجبار به دست آورد؛ بلکه باید زمینه‌ی رشد و پرورش آن را ایجاد کرد.
هوش مصنوعی محیطی برای افزایش خلاقیت به وجود می‌آورد و با کنترل فعالیت‌های تکراری و جبری که بیشترین زمان را به خود اختصاص می‌دهند، آزادی عمل بیشتری را برای مشارکت در فعالیت‌های خلاقانه به ارمغان می‌آورد. به نقل از آرسس بر اساس شواهد علمی، بخش‌هایی از مغز انسان مسئول خلاقیت هستند و تنها زمانی فعال می‌شوند که بخش‌های مورداستفاده غیرفعال باشند.
فرض کنید نماینده‌های فروش 80% از زمان خود را صرف بررسی صلاحیت و تنها 20% را صرف قراردادها و معامله‌های نهایی کنند. فناوری‌های هوش مصنوعی می‌توانند فرآیندهای بررسی صلاحیت را برای نمایندگان فروش انجام دهند، درنتیجه آن‌ها می‌توانند بیشتر تمرکز خود را به معامله‌های پایانی با مشتریان اختصاص دهند. درنتیجه محرکه‌ها خلاق آن‌ها فعال می‌شوند. بهترین فروش، خلاقانه‌ترین فروش است که بر اساس آن نماینده‌ی فروش خود را از رقبا متمایز می‌کند و تأثیر پایداری را از خود به‌جا بگذارد. دستیاران هوش مصنوعی ترتیب جلسه‌ها را می‌دهند، ایمیل‌هایی ضروری را نمایش می‌دهند و وظایف را اولویت‌بندی می‌کنند. به این صورت نیازی به کارهایی مثل ارسال پیام در طول جلسه یا درگیر شدن در فرآیندهای چندوظیفه‌ای که سطح گلوکز مغز را پائین می‌آورند نخواهد بود. درنتیجه، پتانسیل خلاقیت به سطوح بالاتری می‌رسد.
افرایش خروجی خلاق
امروزه انسان در زمینه‌ی هوش مصنوعی به انعطاف بالایی دست یافته است. در سال‌های گذشته انسان چارچوب‌های تحلیلی پیشرفتهای را برای تحلیل سریع و دقیق حجم زیادی از داده‌ها ساخته است. دستگاه‌هایی برای اجرای یک مجموعه وظایف ساخته شدند. به این ترتیب انسان به قدرت پیشگویی خروجی‌ها و نتایج آینده دست پیدا کرد. حالا انسان می‌تواند به بسیاری از سؤال‌های کلیدی پاسخ دهد؛ مثلا کدام مشتری‌ها محصولی را از شما می‌خرند؟ درآمد قابل انتظار شما از مشتری چقدر است؟ احتمال خرید کدام محصول توسط مشتری وجود دارد؟
بااینکه قدرت پیشگویی ارزشمند است؛ اما فضای کمی را برای تفکر خلاق می‌گذارد. همیشه از شما خواسته شده خروجی‌های احتمالی را تعیین کنید و ذهنیتی محاسباتی داشته باشید. هدف اصل یافتن مشتری‌هایی با بالاترین تمایل خرید و بیشترین درآمد است؛ و در این راستا محصولات مشخصی به مشتریان توصیه می‌شود که اغلب اوقات قانع‌کننده نیستند. با پیشرفتهای هوش مصنوعی، هوش پیشگویی به هوش تجویزی تغییر پیدا می‌کند. هوش مصنوعی می‌تواند از نتایج و خروجی‌های احتمالی به گرداوری اطلاعات و یادگیری بپردازد؛ از این رو زمینه‌های بیشتری را برای توصیه‌های پیش‌گویانه در اختیار دارد؛ توصیه‌هایی که درگذشته به‌صورت کورکورانه ارائه می‌شدند. مهم‌تر از هر چیز هوش مصنوعی می‌تواند به این سؤال دشوار پاسخ دهد: دلیل آن چیست ؟
برای مثال چرا مشتری باید این محصول را بخرد؟ چرا مشتری A بیشتر از مشتری B ارزش دارد؟ چرا این محصول برای این مشتری مناسب‌تر است؟ با درک چرایی داده‌ها، محدودیت‌ها از بین می‌روند و به این صورت انسان می‌تواند بیشتر از تفکر خلاق استفاده کند. با رسیدن به دیدگاه‌های بیشتر، بخش زیادی از کارهای حدسی حذف می‌شوند. نماینده‌ی فروش به‌جای یادآوری بایدها و نبایدها به مشتری، می‌تواند به مشتری بگوید منفعت او در چه کاری است. در نتیجه دیدگاه شفاف‌تری نسبت به ارتباط فروش با مشتری به دست می‌آید و مشخص می‌شود کدام روش بازاریابی به بالاترین سطح مشارکت می‌انجامد؛ و مهم‌تر از هر چیز می‌توانید به شخصی‌سازی دقیق محتوای بازاریابی و فروش بپردازید، کاری که تنها 31% از کارشناسان بازاریابی به تأثیر آن باور دارند (با وجود اینکه 74% دیگر معتقدند این کار بر پیشرفت روابط مشتری تأثیری قوی دارد). به‌این‌ترتیب هوش تجویزی خلاقیت و قدرت تخیل را افزایش می‌دهد.
هوش مصنوعی می‌تواند به انسان در رسیدن به پتانسیل خلاق خود کمک کند، اما 75% از مردم معتقدند توانایی استفاده از پتانسیل خلاق خود را دارند. برای اینکه مغز از هوش مصنوعی سبقت بگیرید، انسان باید روی ظرفیت‌ها و توانایی‌های خلاق خود کار کند. به‌جای ترس و نگرانی در مورد سبقت هوش مصنوعی از انسان باید بر سازگاری با هوش مصنوعی تمرکز کرد تا به نتیجه‌ای کامل و جامع رسید. با اتخاذ دیدگاه صحیح، هوش مصنوعی می‌تواند پتانسیل خلاق انسان را تقویت کند و این جمله‌ی بیل گیتس را که می‌گوید : هوش مصنوعی زندگی انسان را مفیدتر و خلاق‌تر می‌کند، ثابت کند.
شما چه عقیده ای دارید ؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.