در بحث کامپیوتر، پورت (Serial Attached SCSI) یا کابل‌ SAS در واقع یک پروتکل سریال نقطه به نقطه هستند که اطلاعات را به دستگاه‌های ذخیره‌سازی انتقال داده و یا از روی آنها فراخوانی می‌کند. کابل SAS در واقع جایگزین Parallel SCSI است که بیشتر از آن با نام Scuzzy یاد می‌شد. این نوع تکنولوژی باس اولین بار در دهه 80 میلادی معرفی شده بود. SAS مانند نسل گذشته خود از استاندارد دستورات SCSCI Command Set استفاده می‌کند. SAS همچنین با Serial ATA یا SATA در نسخه‌های دو یا بالاتر سازگاری دارد. بدین ترتیب می‌توانید از اتصالات SATA برای استفاده از SAS و یا کنترلر آن بهره ببرید. حالت برعکس یعنی استفاده از SAS برای اتصال SATA امکان‌پذیر نیست. پروتکل SAS توسط کمیته تکنیکی International Committee for Information Technology Standards تولید و نگهداری می‌شود.

معرفی اولیه

سیستم SAS به صورت کلی شامل زیر مجموعه‌های زیر است:

  1. آغازگر (initiator): این سیستم در واقع میزبان کلی است که مدیریت کارها را بر عهده دارد. این سیستم درخواست استفاده از دستگاه‌ها را صادر کرده و در عین حال می‌تواند یک دستگاه دیگر را نیز کنترل کند. آغازگر می‌تواند یک قطعه آنبرد روی مادربرد باشد. (بسیاری از مادربرد‌های سرور به همین شکل عمل می‌کنند.)
  2. هدف: دستگاهی که یونیت‌های منطقی و پورت‌های هدف که سرویس یا مدیریت وظیفه را برای پردازش بر عهده دارد و پاسخ به دستگاه آغازگر را ارائه می‌کند. دستگاه هدف می‌تواند یک هارد دیسک یا آرایه‌ای از دیسک‌ها باشد.
  3. زیرسیستم ارائه خدمات: بخشی از یک سیستم ورودی و خروجی (I/O) که انتقال اطلاعات بین آغازگر و هدف را بر عهده دارد. به صورت عمومی به این زیر سیستم ارائه خدمات می‌توان به کابل‌ها همراه یا بدون اکسپندر (Expander) اشاره کرد.
  4. توسعه دهنده – اکسپندر (Expander): دستگاهی که بخشی از زیر سیستم ارائه خدمات به شمار می‌رود و امکان ارتباط آسان بین دستگاه‌های Serial Attached SCSI را فراهم می‌کند. اکسپندر در واقع اتصال چند دستگاه SAS را به یک آغازگر تسهیل می‌کند.
تاریخچه
  • مدل SAS-1: این تکنولوژی سرعتی معادل 3 گیگابیت در ثانیه دارد. این پروتکل در سال 2004 معرفی شد.
  • مدل SAS-2: این مدل قدرت انتقال داده‌ها با سرعت 6 گیگابیت در ثانیه را دارد. این پروتکل در سال 2009 معرفی شد.
  • مدل SAS-3: این مدل قدرت انتقال داده با سرعت 12 گیگابیت در ثانیه را ارائه می‌کند. این پروتکل در سال 2013 معرفی شد.
  • مدل SAS-4: این مدل قدرت انتقال داده با سرعت 22.5 گیگابیت در ثانیه را دارد که از آن با نام 24G نیز یاد می‌شود. این استاندارد در سال 2017 معرفی شده است.
انواع کابل SAS
  • SSF-8086: این کابل با نام Internal Mini-SAS یا Internal mSAS شناخته می‌شود. این کابل به صورت داخلی استفاده شده و دارای 26 پین است. این کابل شامل 4 خط یا تعداد دستگاه است. این مدل در واقع پیاده ‌سازی با محبوبیت کمتر SFF-8087 است. این مدل همچنین از Sideband پشتیبانی نمی‌کند.

 

  • SFF-8087: این کابل با نام Internal Mini-SAS، Internal mSAS، Internal iSAS یا Internal iPASS شناخته می‌شود. این کابل به صورت داخلی استفاده شده و دارای 36 پین . چهار خط یا تعداد دستگاه است. این کابل بدون محافظ دارای پیاده سازی 36 مداری است. SFF-8087 می‌تواند داده‌ها را با سرعت 12 گیگابیت در ثانیه انتقال دهد.

 

  • SFF-8088: این کابل SAS با نام External mini-SAS یا External mSAS یا External iSAS یا External iPass شناخته می‌شود. این کابل در واقع برای استفاده بیرونی تعبیه شده دارای 26 پین و پشتیبانی از 4 خط یا دستگاه است. کابل مد نظر از محافظ استفاده کرده و دارای 26 مدار است. امکان انتقال داده با سرعت 12 گیگابیت در ثانیه با استفاده از آن فراهم می‌شود.

 

 

  • SFF-8470: این کابل با نام InfiniBand CX4 Connector یا Molex LaneLink شناخته می‌شود. این مدل نیز برای استفاده بیرون تعبیه شده دارای 34 پیم و چهار خط یا تعداد دستگاه است. این کابل در واقع با تراکم بالا برای اتصالات خارجی استفاده می‌شود اما در برخی از اوقات می‌توان از آن برای اتصالات داخلی نیز بهره برد.

 

 

  • SFF-8482: این کابل SAS به صورت داخلی تعبیه شده دارای 29 پین و دو خط است. این اندازه استاندارد برای سازگاری با SATA ساخته شده است. این سوکت با دستگاه‌های SATA کاملا سازگاری دارد. البته سوکت SATA با دستگاه‌های ذخیره‌سازی SFF-8482 سازگاری نخواهد داشت.

 

 

  • SFF-8484: این کابل SAS به صورت داخلی بوده و شامل 32 یا 19 پین است. همچنین این کابل قابلیت پشتیبانی از چهار یا دو خط یا تعداد دستگاه را دارد. این کانکتور با تراکم بالا صرف برای اتصالات داخلی طراحی شده است و تعداد خطوط آن بر اساس استاندارد SFF تعین می‌شود.

 

 

  • SFF-8485: این پورت با نام SGPIO نیز شناخته میشود. یک پروتکل سریالی است که برای روشن کردن LED از آنها استفاده می‌شود.
  • SFF-8613 (SFF-8644): این کابل‌ها نیز به صوت داخلی استفاده می‌شود و دارای 36 پین است. این مدل می‌تواند دارای 4 یا 8 خط یا دستگاه به صورت Dual Connector باشد. این کابل همراه با SAS12 معرفی شده و از آن با نام Mini-SAS HD نیز یاد می‌شود.

 

 

  • SFF-8614 (SFF-8644): این کابل به صورت بیرونی تعبیه شده دارای 4 یا 8 خط همراه با Dual Connector است. این کابل به صورت عمومی با نام Mini-SAS HD خارجی یاد می‌شود.

 

 

  • SFF-8680: یک کابل داخلی است که قدرت انتقال داده با سرعت 12 گیگابیت در ثانیه را دارد و به عنوان Backplane connector از آن یاد می‌شود.

 

 

  • SFF-8639: این کابل نیز به صورت داخلی استفاده می‌شود و دارای 68 پین است. این مدل قدرت انتقال داده با سرعت 12 گیگابیت در ثانیه را دارد و به عنوان Backplane connector از آن یاد می‌شود. مدل SFF-8680 در واقع مدل بهبود یافته این کابل است.

 

 

  • SFF-8638 این کابل برای تکنولوژی جدید SAS4 در چهار پورت 1x با سرعت انتقال داده 24 گیگابیت در ثانیه استفاده می‌شود. دو پورت 2x قابلیت انتقال داده با سرعت 48 گیگابیت و یک پورت 4x قدرت انتقال داده با سرعت 96 گیگابیت در ثانیه را خواهد داشت. مدل‌های دیگری از این نسل با نام SFF-8640 و SFF-8681 نیز به بازار ارائه شدند.