اصلی ترین پروتکل ارتباطی در شبکه های کامپیوتری و به ویژه شبکه اینترنت TCP/IP است.
پروتکل های مختلفی در اینترنت هست که هر کدام وظیفه ای منحصر به خود را انجام می‌دهند. در ابتدای توضیحات و قبل از آن که بدانیم TCP/IP چیست، باید مفهوم پروتکل را بهتر متوجه شویم !
به قوانین و راه هایی که برای ارتباط برقرار کردن مورد استفاده قرار می گیرند پروتکل می گویند . عموماً پروتکل بین سیستم های کامپیوتری یک زبان مشترک هست که به تبادل اطلاعات کمک می کند .
برای درک بهتر میتوانیم پروتکل را به یک زبان تشبیه کنیم ، اگر هر یک از زبان های موجود را یک پروتکل در نظر بگیریم ، مثلاً : زبان های انگلیسی ، عربی ، فارسی، هندی و … هر کدام به نوعی زبان محسوب میشوند ، هنگامیکه شما قصد دارید با یک فرد عربی زبان صحبت کنید، برای برقراری ارتباط موفق دو حالت وجود دارد
حالت اول : اینکه شما به زبان عربی صحبت کنید .
حالت دوم : اینکه شما با زبان فارسی صحبت کنید .
در صورتیکه شما در مجامع بین المللی بایستی از زبانی استفاده کنید که عمومیت بیشتری دارد و شناخته شده تر است و استفاده بیشتری دارد. برای مثال میتوانیم کشور خودمان ایران را مثال بزنیم ، در ایران همه فارسی صحبت می‌کنند اما با لهجه‌های مختلف ؛ ترکی ، لری ، کردی و … اعتبار هر کدام از این لهجه‌ها در محل خود می باشند اما ممکن است در جای دیگر استفاده ای نداشته باشد .
اما در هر صورت چنانچه از زبان فارسی استفاده کنید در همه کشور قادر هستید ارتباط برقرار کنید ولی زبان فارسی پروتکلی نیست که بتوانیم از آن در همه دنیا استفاده کنیم و باید برای برقراری ارتباط با جهانیان از پروتکل جهانی آن یعنی زبان انگلیسی استفاده کرد .
حالا بهتر می توان درک کرد که در شبکه‌های کامپیوتری نیز همین طور می باشد ، یعنی برای برقراری ارتباط بین سیستم ها و شبکه های کامپیوتری پروتکل‌های زیادی وجود دارد در کشورهای مختلف دنیا وجود دارد ولی تنها پروتکل‌هایی می توانند بکار گرفته شوند که از سوی سازمان جهانی استاندارد به یک پروتکل مشترک انتخاب شده باشد.
پرکاربردن ترین پروتکل در شبکه‌های کامپیوتری دو مجموعه TCP/IP و IPX/SPX هستند ولی با توجه به اینکه پروتکل IPX/SPX استفاده کمتری در سیستم عامل‌های ناول دارد پروتکل TCP/IP توانسته به عنوان یک پروتکل بین المللی در جهان شناخته شود که در بستر اینترنت مورد استفاده همگان می باشد .
دقت کنید که پروتکل TCP/IP یک مجموعه پروتکل ارتباطی می‌باشد که از به هم پیوستن چندین پروتکل تشکیل شده و به تنهایی یک پروتکل محسوب نمی شود.